Borbori(-dóu-levant)
Bunias orientalis
Brassicaceae Cruciferae
Autre noum : Rouqueto.
Nom en français : Bunias oriental.
Descripcioun :Aquesto planto que nous vèn dóu levant, es encaro proun raro au nostro, alor que dins d'ùni païs, coume en Souisso, èi devengudo uno planto envahissènto. Se pòu trouba sus lou bord di routo e lis armas. Se destrìo de Bunias erucago que trachis au nostre pulèu sus sòu safranous, bonodi si fueio e si fru. Èi peréu uno planto mai forto.
Usanço :La planto èro cultivado en Itàli e en Franço coume liume cue o crus. S'utiliso en oumeoupatìo qu'aurié de prouprieta contro lou cancer.
Port : Erbo
Taio : 0,2 à 1 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Bunias
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 6 à 10 mm
Flourido : Printems
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto envahissènto
Mai à avoust
Liò : Ermas
- Camin
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Óurigino Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Bunias orientalis L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753